Jouw ogen vormen een van de belangrijkste zintuigen van je lichaam. In een feilloze samenwerking met je hersenen zorgen zij ervoor dat jij niets van jouw omgeving hoeft te missen. Maar hoe werken ogen eigenlijk?
Het oog is knap opgebouwd: licht komt binnen via het hoornvlies, wordt omgezet in beelden op ons netvlies en wordt vervolgens via miljoenen elektrische signalen geleid naar onze hersenen. Dit razendsnelle proces zorgt ervoor dat wij direct zien wat er om ons heen gebeurt.
Maar hoe onderscheiden wij de kleur rood van groen en weten wij hoe ver een voorwerp van ons af staat? Om antwoorden te geven op deze vragen, duiken wij dieper in de anatomie van het oog:
- Hoe zit het oog in elkaar?
- Hoe zien wij scherp?
- Hoe zien wij kleuren, contrasten en details?
- Hoe zien wij diepte?
Benieuwd naar de gezondheid en/of afwijking van jouw ogen? Maak dan vrijblijvend een afspraak bij een Eye Wish Opticiens in jouw buurt.
Hoe zit het oog in elkaar? Dit is de bouw van ons oog
Onze ogen liggen stevig in onze oogkassen. Met kleine spieren worden ze zowel op hun plaats gehouden als in de juiste richting bewogen. Beide ogen zijn gevuld met doorzichtige gel, het glasvocht. Hierdoor behouden de oogbollen hun ronde vorm en kun je er goed doorheen kijken. Daarnaast liggen je ogen ingebed in een vetlaag die schokken opvangt.
Om je ogen vochtig én in topconditie te houden, zijn ze bedekt met een laagje traanvocht. Overtollig traanvocht wordt afgevoerd naar je neusholte, via de traanbuizen in de ooghoeken.
Daarnaast worden je ogen gevoed via bloedvaten die de zuur- en voedingsstoffen aanvoeren en afvalstoffen afvoeren. De kleine bloedvaatjes transporteren de stoffen naar alle delen van je oog.
Het hoornvlies
Deze kleine bloedvaatjes kun je niet waarnemen. Dat komt omdat het hoornvlies – dat over de voorkant van je oog valt – geen bloedvaten heeft. Hoornvlies haalt het zuurstof en voedingstoffen namelijk uit het traanvocht. Daarom is de zuurstofdoorlatendheid en het onderhoud van contactlenzen zo belangrijk.
De iris en pupil
De iris, het gekleurde gedeelte van je oog, ligt achter het hoornvlies. Middenin de iris ligt de pupil: een opening die bepaalt hoeveel licht er op het netvlies valt. Deze werkt in feite hetzelfde als een diafragma van een camera. Bij helder licht verkleint de pupil en in een donkere omgeving wordt deze wijder om meer licht te vangen.
Zo zien wij scherp
Nog dieper in het oog, achter de iris, ligt de ooglens. De ooglens zorg ervoor dat wij op alle afstanden scherp zien. De accommodatiespier ligt rondom onze ooglens en kan de lens opbollen en afplatten. Dit wordt ook wel accommoderen genoemd.
- Bij een bolle lens zien wij voorwerpen scherp op korte afstand.
- Bij een ontspannen accommodatiespier – ofwel platte lens – zien wij goed in de verte.
De flexibiliteit van onze accommodatiespieren neemt af naarmate wij ouder worden. Dit wordt ook wel presbyopie genoemd. Je ooglens wordt harder als je ouder wordt. Daardoor kost het de lens steeds meer moeite om zich in te spannen om scherp te kunnen zien op korte afstanden. In dit geval heb je een leesbril nodig.
Zo zien wij kleur, contrast en details
Helemaal achter in je oog ligt het netvlies. Hier wordt lichtbeeld omgezet in elektrische energie, die vervolgens via een oogzenuw naar je hersenen worden geleid.
In het netvlies bevinden zich 2 soorten lichtgevoelige cellen:
- Staafjes (125 miljoen): zorgen voor contrasten en laten je het verschil tussen licht en donker zien. Staafjes worden voornamelijk gebruikt in donkere omstandigheden.
- Kegeltjes (6 à 7 miljoen): zorgen voor het zien van kleuren en details. Kegeltjes werken het best bij daglicht.
Middenin het netvlies ligt de gele vlek: een gebied met talloze kegeltjes. Hierin wordt het beeld het scherpst gevormd. De staafjes liggen verspreid over het netvlies, zodat je ook beeld waarneemt vanuit je ooghoeken.
De oogzenuw
De oogzenuw bestaat uit een verzameling van zenuwvezels, die de elektrische signalen van de lichtgevoelige cellen naar de hersenen geleiden. Dit gedeelte wordt ook wel de papil of blinde vlek genoemd, omdat je er in feite niet mee kijkt.
Zo zien wij diepte
Maar hoe komt het dat wij diepte zien en afstanden kunnen inschatten? Dat komt doordat onze twee ogen samenwerken met onze hersenen.
Onze hersenen ontvangen van beide ogen opnames van hetzelfde voorwerp. Deze opnames verschillen van elkaar, waardoor onze hersenen de positie van het voorwerp kunnen bepalen.
Hoe onze ogen en hersenen samenwerken
De samenwerking van onze ogen met onze hersenen is vrij intens. Onze ogen geleiden namelijk 3 à 5 keer per seconde signalen door naar de ziencentra van de hersenen. Hoewel dit veel lijkt, valt het mee. Een filmcamera maakt namelijk meer beelden per seconde. Maar hoe komt het dan dat we toch scherp zien?
Onze hersenen gebruiken niet alleen de signalen van onze ogen, maar ook informatie van andere hersendelen. Deze informatie bestaat uit geluid, gevoel en geur maar ook uit herinneringen en verwachtingen. Door al deze informatie te combineren met de signalen vanuit onze ogen, ontstaat er een vloeiend en gedetailleerd beeld.
Zoals je hierboven leest, is waarnemen is een bijzonder proces. En dan hebben we nog niet een stilgestaan bij (oog)afwijkingen, zoals ver- of bijziendheid of staar.
Laat jouw ogen controleren bij Eye Wish
Benieuwd naar de gezondheid en/of afwijking van jouw ogen? Maak dan vrijblijvend een afspraak bij een Eye Wish Opticiens in jouw buurt.
Het oog is knap opgebouwd en realiseert een razendsnel proces, zodat wij direct zien wat er om ons heen gebeurt.
